“Bài học đường đời đầu tiên” là một trích đoạn hay trong tác phẩm “Dế mèn phiêu lưu kí” của nhà văn Tô Hoài. Trong văn bản, Dế Mèn là nhân vật được tác giả khắc họa vô cùng sinh động, chân thực với những nét tính cách nổi bật.
Trước hết, Mèn là một chàng dế yêu đời, đầy tự tin, ngập tràn niềm kiêu hãnh. Trong đoạn đầu văn bản, ta bắt gặp những lời tự giới thiệu về mình với giọng điệu đầy tự hào của nhân vật. “Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu thì Mèn đã trở thành “một chàng dế thanh niên cường tráng.” Chàng ta cũng lấy làm hãnh diện về những nét đẹp khỏe khoắn trên cơ thể: đôi càng “mẫm bóng” cùng “những cái móng vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt”, thân hình “rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn”; đầu to ra và nổi từng tảng, rất bướng, hai cái răng thì đen nhánh và lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc, sợi râu dài và nhọn hoắt,…Sự tự nhận thức về những ưu điểm của bản thân ấy đã mang đến cho Mèn sự tự tin trong cuộc sống.
Bên cạnh đó, Mèn còn là một chàng dế biết nhận thức về những sai lầm của mình để sửa đổi, hoàn thiện bản thân, vươn tới cuộc sống tốt đẹp hơn. Ban đầu, Mèn có phần hung hăng, ích kỉ khi nghĩ mình là nhất nên dám cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm: quát mắng chị Cào Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó. Đặc biệt là với Dế Choắt-người hàng xóm yếu đuối luôn bị Mèn chế giễu, coi thường. Hàng xóm vốn phải hòa thuận, để khi “tối lửa tắt đèn” có nhau thì Dế Mèn lại từ chối những lúc Dế Choắt nhờ giúp đỡ. Cũng vì nét tính cách ích kỉ, ngạo mạn ấy mà Dế Mèn đã gây ra cái chết đáng thương của Dế Choắt. Để tỏ vẻ với Dế Choắt và thỏa mãn cơn nghịch ranh của mình mà Mèn đã bày trò trêu chị Cốc, khiến chị ta tức giận. Khi chị Cốc tìm đến, lẽ ra phải chủ động xin lỗi thì Mèn lại chui tọt vào hang chạy trốn. Cuối cùng, Dế Choắt đáng thương chịu trận thay. Hành động của Dế Mèn có phần xốc nổi, cho thấy sự thiếu chín chắn, không suy nghĩ kĩ trước khi hành động của nhân vật. Sau cùng, cái chết của Dế Choắt khiến Dế Mèn thức tỉnh, nhận ra bài học đường đời đầu tiên của mình. Hành động hốt hoảng quỳ xuống, nâng đầu Choắt rồi than, đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum, đắp thành nấm mộ to đã cho thấy được Mèn đã biết ân hận, nhận ra lỗi lầm của chính mình, biết sửa đổi mình để sống tốt hơn. Có thể khẳng định rằng, bằng chính trải nghiệm cá nhân của mình, Mèn đã có một sự thay đổi, một bước phát triển tích cực trong tính cách, từ một kẻ ích kỉ, hống hách đến một người biết ăn năn, suy nghĩ cho người khác hơn, dẫu điều đó có muộn màng đôi chút.
Dế Mèn là nhân vật tiêu biểu của truyện đồng thoại được nhà văn xây những đặc điểm của loài vật, vừa mang những đặc điểm của con người. Qua nhân vật, Tô Hoài đã gửi gắm đến chúng ta bức thông điệp vô cùng ý nghĩa: Trong cuộc sống, cần biết cân nhắc, suy nghĩ kĩ trước khi hành động và ai cũng sẽ có những sai lầm, quan trọng nhất là phải biết nhận ra sai lầm của mình để điều chỉnh, hoàn thiện mình hơn mỗi.